1794-04-26     1794-11-01

Gazeta Wolna Warszawska

Organ władz Powstania Kościuszkowskiego

26 kwietnia 1794 roku ukazało się pierwsze wydanie „Gazety Wolnej Warszawskiej”, oficjalnego organu władz Powstania Kościuszkowskiego.

Gazeta Wolna Warszawska to polskie czasopismo ukazujące się dwa razy w tygodniu od 26 kwietnia do 1 listopada 1794. Redaktorem był Antoni Lesznowski. Do 1 lipca 1794 było oficjalnym organem władz[wymaga weryfikacji insurekcji kościuszkowskiej, od tej daty organem oficjalnym stała się Gazeta Rządowa. W skład redakcji wchodzili księża Franciszek Ksawery Dmochowski i Franciszek Siarczyński.

Franciszek Ksawery Dmochowski

Urodził się w miejscowości Oprawczyki na Podlasiu w rodzinie drobnej szlachty herbu Pobóg (z przydomkiem Warda). Ojciec pisarza i wydawcy Franciszka Salezego Dmochowskiego.

Uczęszczał do szkół prowadzonych przez jezuitów i pijarów w Drohiczynie, a następnie od 1778 w Podolińcu na Spiszu. Po ukończeniu nowicjatu w 1778 został przyjęty do pijarów. Uczył (od roku 1783) w szkołach pijarskich w Radomiu, a w roku 1785 został przeniesiony do Warszawy na stanowisko podprefekta. W latach 1786–1787 wykładał łacinę w kolegium w Łomży, później (1788) w Radomiu. W tym okresie bezskutecznie zabiegał o katedrę literatury w Szkole Głównej Koronnej. W roku 1789 został nauczycielem w Szkole Wydziałowej w Warszawie.

Dzięki H. Kołłątajowi uzyskał zwolnienie ze ślubów zakonnych. Należał do Kuźnicy Kołłątajowskiej i Towarzystwa Krytycznego, a po śmierci Franciszka Salezego Jezierskiego (1791) został osobistym sekretarzem Hugona Kołłątaja i jego najbliższym współpracownikiem politycznym. W latach 1791–1793 był proboszczem parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Kole. Podczas rządów konfederacji targowickiej wyjechał za Kołłątajem do Saksonii. Tam też współtworzył kampanię publicystyczną przeciwko Targowicy.

W czasie insurekcji kościuszkowskiej porzucił stan duchowny i został członkiem Rady Najwyższej Narodowej. Jako kierownik Wydziału Instrukcji Rady Najwyższej Narodowej rozpoczął wydawanie Gazety Rządowej, która była oficjalnym organem powstańców.

Po upadku powstania przewodniczył Deputacji Polskiej w Paryżu. W roku 1800 wrócił do kraju, organizował Towarzystwo Przyjaciół Nauk i został jego pierwszym sekretarzem.

Autor pierwszej polskiej poetyki „Sztuki rymotwórczej” (1788), przeróbki „L’Art poétique” Nicolasa Boileau. Współautor dzieła „O ustanowieniu i upadku Konstytucji 3 maja 1791 r.” (1792). W latach 1801–1805 wydawał „Nowy Pamiętnik Warszawski”, wcześniej współredagował Gazetę Wolną Warszawską i „Gazetę Rządową”. Tłumaczył dzieła E. Younga (1785–1803), Miltona (1803), Horacego (1814), „Iliadę” (1790–1801) i fragmenty „Odysei” (1818) Homera, „Eneidę” Wergiliusza (nieukończony przekład).

Zmarł 20 czerwca 1808 pod Błoniem w czasie podróży do swojej posiadłości ziemskiej w Świeszu na Kujawach. Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Franciszek Siarczyński

Urodził się jako syn Ludwika herbu Sas, podczaszego nowogródzkiego i podkomorzego sanockiego, oraz Franciszki z Chrzanowskich. Pierwsze nauki pobierał w szkołach jezuitów w Jarosławiu i w Rzeszowie. W 1773 r. wstąpił do zgromadzenia pijarów, przyjmując imię Franciszka od św. Ludwika. Nowicjat odbył w Podolińcu na Spiszu (1773/1775), wkrótce potem (1775) złożył śluby zakonne, a następnie przez rok studiował retorykę w Rzeszowie. Dwa następne lata poświęcił na zgłębianie filozofii w Międzyrzeczu Koreckim. Następnie nauczał w infimie i gramatyce (Łuków 1778/1780). Rok później (1780/1781) studiował w Krakowie teologię spekulatywną. Wkrótce potem uzyskał tam niższe święcenia duchowne. Święcenia kapłańskie przyjął natomiast w Warszawie (5 kwietnia 1783).

Był profesorem, wykładowcą gramatyki, historii i geografii w Collegium Nobilium pijarów w Warszawie (1781/1782-1784/1785, pełniąc równocześnie funkcję wiceprefekta), uczestnikiem obiadów czwartkowych u króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W roku szkolnym 1785/1786 uczył wymowy w Radomiu. Następnie (1786) powrócił do Warszawy i w Collegium Regium podjął obowiązki kaznodziei (do 1787/1788 włącznie), prowadząc w roku szkolnym 1788/1789 wykłady z wymowy. Był proboszczem w Jarosławiu, Kozienicach (1789) i Łańcucie (1799), kanonikiem katedralnym warszawskim i przemyskim, deputowanym do Stanów Galicyjskich.

Po przewiezieniu z Wiednia do Lwowa zbiorów Ossolińskich w roku 1827, został pierwszym dyrektorem Księgozbioru Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie (1827-1829). Uzyskał od władz austriackich zezwolenie na wydawanie czasopisma naukowego Ossolineum (pod nazwą „Czasopism Naukowy Księgozbioru Publicznego im. Ossolińskich”) i w ciągu dwóch lat wydał 7 zeszytów.

Autor m.in. 3-tomowej Geografii, czyli opisania naturalnego, historycznego i politycznego krajów i narodów... W czasie insurekcji kościuszkowskiej redagował Gazetę Wolną Warszawską.

Zebrał materiały do Słownika historyczno-statystyczno-geograficznego Galicji, wydanego częściowo w roku 1857 w Rozmaitościach – dodatku tygodniowym do „Gazety Lwowskiej”. Był członkiem honorowego Towarzystwa Naukowego Krakowskiego.

Zmarł 7 listopada 1829. Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.






HISTORIA I KULTURA
W POLONIJNEJ AGENCJI INFORMACYJNEJ


Ten kto nie szanuje i nie ceni swej przeszłości nie jest godzien szacunku teraźniejszości ani prawa do przyszłości.
Józef Piłsudski

W DZIALE HISTORIA - KULTURA PAI ZNAJDZIECIE PAŃSTWO 1497 TEMATÓW





COPYRIGHT

Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.


ARTYKUŁY DZIAŁU HISTORIA/KULTURA PAI WYŚWIETLONO DOTYCHCZAS   10 079 136   RAZY



×
NOWOŚCI ARCHIWUM WIADOMOŚCI HISTORIA-KULTURA DZIAŁANIA AGENCJI BADANIA NAUKOWE NAD POLONIĄ I POLAKAMI ZA GRANICĄ
FACEBOOK PAI YOUTUBE PAI NAPISZ DO REDAKCJI

A+ A-
POWIĘKSZANIE / POMNIEJSZANIE TEKSTU